Engelli bireylerin toplumsal yaşama tam katılımını sağlamak, onların bağımsız ve üretken bireyler olarak var olmalarına destek olmak, modern toplumların en önemli sorumluluklarından biridir. Türkiye'de bu sorumluluğu üstlenen temel kurumların başında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB) gelmektedir. Bakanlık, engellilere yönelik kapsamlı destek programları ve mesleki eğitim fırsatları sunarak, onların yaşam kalitesini artırmayı ve istihdam edilebilirliğini güçlendirmeyi hedeflemektedir. Peki, AÇSHB'nin engelli vatandaşlarımıza sunduğu bu değerli destekler ve eğitim olanakları nelerdir?
AÇSHB'nin Engellilere Yönelik Sosyal Destek Programları
AÇSHB, engelli bireylerin ve ailelerinin ekonomik ve sosyal zorluklarla baş etmelerine yardımcı olmak amacıyla çeşitli destek programları yürütmektedir. Bu programlar, yaşamın her alanında engelsiz bir erişim ve eşitlik sağlamayı amaçlar:
- Engelli Aylığı: Belirli oranlarda engelliliği olan ve kanunla belirlenen kriterlere uyan bireylere, gelir durumları da göz önüne alınarak düzenli nakdi yardım sağlanır. Bu aylık, temel ihtiyaçların karşılanmasına katkıda bulunur.
- Evde Bakım Maaşı: Ağır engelli raporu olan ve bakıma muhtaç bireylere evde bakmak zorunda kalan kişilere (genellikle aile üyelerine) ödenen nakdi yardımdır. Bu sayede, engelli bireylerin aile ortamında kalmaları teşvik edilirken, bakımı üstlenen kişilerin de yükü hafifletilmektedir.
- Sosyal Hizmet Merkezleri (SHM) Hizmetleri: SHM'ler aracılığıyla engelli bireylere ve ailelerine danışmanlık, rehberlik, psikososyal destek ve bilgilendirme hizmetleri sunulur. Bu merkezler, engelliliğe ilişkin haklar ve hizmetler konusunda önemli bir başvuru noktasıdır.
- Ulaşım ve Eğitim Destekleri: Engelli bireylerin toplumsal hayata katılımlarını artırmak amacıyla ulaşım kolaylıkları (toplu taşımada indirimler, ücretsiz seyahat kartları) ve eğitim hayatlarında destekler (eğitim materyali, özel eğitim danışmanlığı) sunulmaktadır.
Engelli Bireyler İçin Mesleki Eğitim ve İstihdam Fırsatları
AÇSHB, engelli bireylerin istihdama katılmaları ve kendi ayakları üzerinde durabilmeleri için mesleki eğitim ve işe yerleştirme süreçlerine büyük önem vermektedir. Bu alandaki çalışmalar genellikle İŞKUR ile iş birliği içinde yürütülür:
- Meslek Edindirme Kursları: Engelli bireylerin yetenek ve ilgi alanlarına uygun, iş piyasasının ihtiyaç duyduğu mesleklerde eğitim almalarını sağlayan kurslar düzenlenir. Bu kurslar, bireylerin niteliklerini artırarak iş bulma şanslarını güçlendirir.
- İşe Yerleştirme Desteği: İŞKUR aracılığıyla, mesleki eğitimini tamamlamış veya belirli bir mesleki yeterliliğe sahip engelli bireylerin, uygun iş pozisyonlarına yerleştirilmelerine yardımcı olunur. İşverenlere, engelli istihdamı teşvikleri hakkında bilgi verilir ve bu süreçte rehberlik sağlanır.
- Kendi İşini Kurma Destekleri (Engelli Hibe Desteği): Engelli bireylerin kendi işlerini kurmaları ve girişimci olmaları teşvik edilmektedir. AÇSHB ve İŞKUR iş birliğiyle sağlanan hibe destekleri sayesinde, engelli vatandaşlarımızın hayallerindeki işi kurmaları için finansal destek sunulur. Bu destekler, genellikle iş planı sunumu ve değerlendirme süreci sonrası verilir.
- Koruyucu İşyerleri ve Sosyal İşletmeler: Engelli bireylerin çalışma hayatına adaptasyonlarını kolaylaştıran, daha esnek çalışma koşulları sunan koruyucu işyerleri ve sosyal işletmelerin kurulması teşvik edilmektedir.
Kimler AÇSHB Destek ve Eğitim Programlarından Yararlanabilir?
AÇSHB'nin sunduğu destek ve eğitim programlarından yararlanabilmek için genellikle şu şartlar aranır:
- Engel oranını gösteren geçerli bir sağlık kurulu raporuna sahip olmak.
- Belirli gelir kriterlerini karşılamak (gelir testi uygulamaları mevcuttur).
- Mesleki eğitim programları için yaş ve eğitim seviyesi gibi özel şartlar aranabilir.
- Kendi işini kurma destekleri için detaylı bir iş planı sunmak ve belirli bir engellilik oranına sahip olmak gereklidir.
Başvuru Süreci ve Gerekli Belgeler
Başvurular genellikle ikamet edilen il veya ilçedeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri, Sosyal Hizmet Merkezleri veya İŞKUR İl/Şube Müdürlükleri aracılığıyla yapılmaktadır. Başvuru sırasında istenecek başlıca belgeler şunlardır:
- Nüfus cüzdanı fotokopisi
- Sağlık Kurulu Raporu (engellilik oranını belirtir)
- İkametgah belgesi
- Gelir durumunu gösteren belgeler (maaş bordrosu, tapu kaydı, kira gelirleri vb.)
- Eğitim ve mesleki yeterlilik belgeleri (mesleki eğitim programları için)
- Varsa, banka hesap bilgileri
Sonuç: Engelsiz Bir Gelecek İçin Birlikte
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın engelli bireylere yönelik sunduğu bu destek ve eğitim programları, sadece maddi yardımlardan ibaret değildir; aynı zamanda engelli vatandaşlarımızın özgüvenlerini tazelemelerine, yeteneklerini geliştirmelerine ve topluma aktif bir şekilde katılmalarına olanak tanır. Bu programlar, engelsiz bir Türkiye hedefi doğrultusunda atılan önemli adımlardır. Unutulmamalıdır ki, her bireyin potansiyeli değerlidir ve doğru desteklerle bu potansiyel en üst seviyeye çıkarılabilir. İhtiyaç duyan tüm engelli vatandaşlarımızın ve ailelerinin, bu hak ve fırsatları yakından incelemesi ve ilgili kurumlardan bilgi almaktan çekinmemesi büyük önem taşımaktadır.