Evliliği sonlandırma kararı, hayatın en zorlu dönemeçlerinden biridir. Eşlerin boşanma ve boşanmanın sonuçları hakkında anlaşamadığı durumlarda ise süreç, çekişmeli boşanma davası olarak adlandırılan hukuki bir yola girer. Bu süreç, duygusal olarak yıpratıcı olmasının yanı sıra, geleceğinizi doğrudan etkileyecek hakların (velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi) belirlendiği kritik bir aşamadır. Peki, bu karmaşık boşanma işlemlerinde haklarınızı nasıl koruyabilir, süreci en doğru şekilde nasıl yönetebilirsiniz? Bu yazıda, çekişmeli boşanma davasının tüm yönlerini ele alarak size yol gösterecek bir rehber hazırladık.
Çekişmeli Boşanma Davası Nedir?
En basit tanımıyla çekişmeli boşanma davası, eşlerden birinin boşanmak istemesine rağmen diğerinin istememesi veya her ikisinin de boşanmayı kabul edip boşanmanın fer'ileri (nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşımı gibi) üzerinde uzlaşamaması durumunda açılan dava türüdür. Anlaşmalı boşanmanın aksine, bu davada tarafların iddialarını ve taleplerini kanıtlamaları gerekir. Mahkeme, sunulan delilleri, tanık beyanlarını ve uzman raporlarını değerlendirerek kimin kusurlu olduğuna ve hakların nasıl paylaştırılacağına karar verir. Bu nedenle süreç daha uzun ve detaylı bir hazırlık gerektirir.
Çekişmeli Boşanma Davasının Hukuki Dayanakları
Bir çekişmeli boşanma davasının açılabilmesi için kanunda belirtilen özel veya genel boşanma sebeplerinden birinin varlığı gerekir. Hakim, bu sebeplerden birinin ispatlanıp ispatlanmadığına bakar. Türk Medeni Kanunu'nda belirtilen başlıca boşanma sebepleri şunlardır:
- Zina (Aldatma): Eşlerden birinin evlilik birliği devam ederken bir başkasıyla cinsel ilişki yaşaması.
- Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış: Eşlerden birinin diğerinin canına kastetmesi, sağlığını tehlikeye atacak davranışlarda bulunması veya ağır hakaretler ederek onurunu zedelemesi.
- Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme: Eşlerden birinin yüz kızartıcı bir suç işlemesi veya toplum tarafından kabul görmeyen, haysiyetsiz bir yaşam tarzı benimsemesi.
- Terk: Eşlerden birinin, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla haklı bir neden olmaksızın en az altı ay süreyle ortak konutu terk etmesi.
- Akıl Hastalığı: Eşlerden birinin evliliğin devamını diğer eş için çekilmez hale getiren ve geçme olasılığı bulunmayan bir akıl hastalığına sahip olması.
- Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması (Şiddetli Geçimsizlik): Yukarıdaki özel sebeplerin dışında, ortak hayatın sürdürülmesi eşlerden beklenemeyecek derecede temelinden sarsıldığı durumlarda açılan genel boşanma nedenidir. Uygulamada en sık karşılaşılan dava sebebidir.
Adım Adım Çekişmeli Boşanma Süreci ve Haklarınızı Koruma Rehberi
Bu zorlu süreci en az hasarla atlatmak ve hak kaybı yaşamamak için stratejik ve bilinçli adımlar atmak hayati önem taşır. İşte izlemeniz gereken yol haritası:
Adım 1: Mutlaka Bir Boşanma Avukatından Destek Alın
Çekişmeli boşanma davaları, usul ve ispat kurallarının çok önemli olduğu teknik süreçlerdir. Dilekçelerin doğru yazılması, delillerin yasalara uygun şekilde sunulması ve duruşmalarda hakların etkin bir şekilde savunulması, uzmanlık gerektirir. Sürecin en başında alanında deneyimli bir boşanma avukatı ile çalışmak, yapacağınız en doğru yatırımdır. Avukatınız, haklarınızı korumanız, doğru delilleri toplamanız ve hukuki prosedürleri hatasız bir şekilde takip etmeniz için size rehberlik edecektir. Nitelikli bir avukata ulaşmak için yaşadığınız şehirdeki baroya veya Türkiye Barolar Birliği'nin kaynaklarına başvurabilirsiniz.
Adım 2: Delillerinizi Toplayın ve Organize Edin
Çekişmeli davalarda iddialarınızı ispatlamakla yükümlüsünüz. Bu nedenle davanın temelini oluşturan delillerin toplanması kritik bir aşamadır. Hukuka uygun olarak elde edilmiş her türlü kanıt mahkemede kullanılabilir. Bunlar arasında:
- Tanık Beyanları: Olaylara şahit olan kişilerin (aile üyeleri, arkadaşlar, komşular) ifadeleri.
- Mesajlaşma Kayıtları: SMS, WhatsApp ve sosyal medya yazışmaları.
- Fotoğraf ve Videolar: Aldatma, şiddet veya haysiyetsiz yaşamı kanıtlayan görsel materyaller.
- Banka ve Kredi Kartı Ekstreleri: Harcamaları, mal kaçırma şüphelerini veya aldatmayı gösterebilecek finansal kayıtlar.
- Otel Kayıtları, Uçak Biletleri: Zina ve terk iddialarını destekleyecek belgeler.
- Uzman Raporları: Fiziksel şiddet varsa darp raporu, psikolojik sorunlar için uzman görüşleri.
Adım 3: Dava Sürecinde Sıkça Gündeme Gelen Konular
Davanın seyrini ve sonucunu doğrudan etkileyen bazı temel konular vardır. Bu konulardaki taleplerinizi dava dilekçenizde net bir şekilde belirtmeniz gerekir.
Velayet
Ortak çocukların velayetinin kime verileceği, mahkemenin en hassas yaklaştığı konudur. Hakim, kararını verirken ebeveynlerin isteklerinden ziyade "çocuğun üstün yararı" ilkesini gözetir. Çocuğun yaşı, eğitimi, sağlık durumu, kardeşleriyle ilişkisi ve hangi ebeveynin yanında daha iyi koşullarda yaşayacağı gibi faktörler değerlendirilir.
Nafaka Türleri
Nafaka, boşanma sürecinde ve sonrasında maddi olarak zor duruma düşecek olan tarafa ve çocuklara sağlanan mali destektir. Üç temel türü bulunur:
- Tedbir Nafakası: Dava süresince, maddi durumu daha zayıf olan eşe ve çocuklara ödenen geçici nafakadır.
- Yoksulluk Nafakası: Boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olan ve kusuru diğer eşten daha ağır olmayan tarafa, boşanma kararı kesinleştikten sonra süresiz olarak bağlanan nafakadır.
- İştirak Nafakası: Velayeti kendisine verilmeyen ebeveynin, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılması için ödediği nafakadır.
Maddi ve Manevi Tazminat
Boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, diğer taraftan maddi tazminat talep edebilir. Ayrıca, boşanmaya yol açan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan taraf, manevi acılarının bir nebze de olsa dindirilmesi için manevi tazminat da isteyebilir.
Sonuç
Çekişmeli boşanma davası, sabır, doğru strateji ve profesyonel hukuki destek gerektiren zorlu bir maratondur. Bu süreçte duygusal kararlar almaktan kaçınmak, haklarınızı bilmek ve yasalara uygun hareket etmek, geleceğinizi güvence altına almanın anahtarıdır. Unutmayın ki, doğru adımları atarak ve uzman bir avukatla çalışarak bu süreci adil bir sonuca ulaştırabilir ve hayatınızda yeni bir başlangıç yapabilirsiniz.