Evliliği sonlandırma kararı, hayatın en zorlu dönemeçlerinden biridir. Bu kararı takip eden boşanma davası süreci ise hem hukuki karmaşıklığı hem de duygusal yükü nedeniyle birçok kişi için göz korkutucu olabilir. İster anlaşmalı boşanma yolunu seçin, isterse koşullar sizi çekişmeli boşanma davasına yönlendirsin, atılacak adımları bilmek bu süreci daha anlaşılır ve yönetilebilir kılar. Bu rehber, bir boşanma davasının nasıl işlediğini, hangi aşamalardan geçtiğini ve nelere dikkat etmeniz gerektiğini size insani ve anlaşılır bir dille anlatmak için hazırlandı.
Boşanma Davası Türleri Nelerdir?
Türk hukuk sisteminde boşanma davaları, tarafların boşanma ve sonuçları üzerinde anlaşıp anlaşamadıklarına göre temel olarak ikiye ayrılır. Sürecin nasıl ilerleyeceği tamamen bu ayrıma bağlıdır.
Anlaşmalı Boşanma Davası
Adından da anlaşılacağı gibi, eşlerin boşanmanın tüm sonuçları (nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşımı vb.) üzerinde tam bir mutabakata varması durumunda açılan dava türüdür. Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için bazı şartlar bulunur:
- Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır.
- Eşler ya birlikte başvurmalı ya da bir eşin açtığı davayı diğer eş kabul etmelidir.
- Tarafların hazırladığı ve imzaladığı "Anlaşmalı Boşanma Protokolü" mahkemeye sunulmalıdır.
- Duruşmada her iki taraf da hazır bulunarak boşanma iradelerini hâkim önünde bizzat beyan etmelidir.
Bu şartlar sağlandığında, dava genellikle tek celsede sonuçlanır ve çekişmeli davalara göre çok daha hızlı ve daha az yıpratıcıdır.
Çekişmeli Boşanma Davası
Eşlerin boşanma veya boşanmanın sonuçları (velayet, nafaka gibi) konusunda anlaşamadığı durumlarda açılan dava türüdür. Bu dava türünde, boşanmak isteyen taraf, karşı tarafın kusurunu kanıtlamakla yükümlüdür. Türk Medeni Kanunu'nda belirtilen özel veya genel boşanma sebeplerinden birine dayanılması gerekir. Başlıca boşanma sebepleri şunlardır:
- Zina
- Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
- Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
- Terk
- Akıl hastalığı
- Evlilik birliğinin temelinden sarsılması (şiddetli geçimsizlik)
Çekişmeli boşanma davası; dilekçeler, delillerin sunulması, tanıkların dinlenmesi ve bilirkişi raporları gibi birçok aşamayı içerdiği için daha uzun sürer ve daha karmaşıktır.
Boşanma Davası Süreci Adım Adım Nasıl İşler?
İster anlaşmalı ister çekişmeli olsun, boşanma davası belirli hukuki prosedürleri takip eder. İşte sürecin genel adımları:
1. Dava Dilekçesinin Hazırlanması ve Sunulması
Süreç, boşanma sebeplerini, talepleri (velayet, nafaka, tazminat vb.) ve delilleri içeren bir dava dilekçesinin hazırlanmasıyla başlar. Bu dilekçe, yetkili Aile Mahkemesi'ne sunulur. Dilekçenin eksiksiz ve hukuki usule uygun olması, davanın sağlıklı ilerlemesi için kritik öneme sahiptir.
2. Davanın Açılması ve Ön İnceleme
Dilekçenin mahkemeye sunulması ve harçların ödenmesiyle dava resmen açılmış olur. Mahkeme, dilekçeleri taraflara tebliğ eder. Cevap ve cevaba cevap dilekçeleri sunulduktan sonra, hâkim bir "ön inceleme duruşması" tarihi belirler. Bu duruşmada, dava şartları ve ilk itirazlar incelenir, tarafların anlaşıp anlaşamadıkları konular tespit edilir ve uyuşmazlık noktaları belirlenir.
3. Tahkikat (Soruşturma) Aşaması
Çekişmeli boşanma davalarının en uzun ve detaylı aşamasıdır. Ön incelemede belirlenen uyuşmazlık konularıyla ilgili deliller toplanır. Bu aşamada:
- Tarafların gösterdiği tanıklar dinlenir.
- Gerekli görülen kurumlara (bankalar, emniyet, okul vb.) yazılar yazılarak bilgi ve belge istenir.
- Çocukların velayeti söz konusuysa, sosyal inceleme uzmanından rapor alınabilir.
- Maddi durum araştırması yapılır.
4. Sözlü Yargılama ve Hüküm
Tahkikat aşaması tamamlandıktan ve tüm deliller toplandıktan sonra, mahkeme sözlü yargılama için bir duruşma günü belirler. Bu son duruşmada taraflara ve avukatlarına son sözleri sorulur. Ardından hâkim, toplanan tüm delilleri ve beyanları değerlendirerek davayla ilgili nihai kararını (hükmünü) açıklar.
Boşanma Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Boşanma süreci hukuki bilgi ve deneyim gerektirir. Hak kaybı yaşamamak ve süreci doğru yönetmek için bir avukattan profesyonel destek almak en sağlıklı yoldur. Eğer avukat tutacak maddi gücünüz yoksa, bulunduğunuz ilin barosuna başvurarak Adli Yardım hizmetinden yararlanma koşullarını öğrenebilirsiniz. Dava boyunca iddialarınızı kanıtlayacak delilleri (mesajlar, fotoğraflar, tanıklar, raporlar vb.) doğru ve yasal yollarla toplamak ve mahkemeye sunmak, davanın seyri açısından büyük önem taşır.
Sonuç
Boşanma davası süreci, şüphesiz ki taraflar için zorlu bir maratondur. Ancak sürecin hangi adımlardan oluştuğunu, hangi dava türünün sizin durumunuza uygun olduğunu ve nelere dikkat etmeniz gerektiğini bilmek, bu maratonu daha bilinçli ve sağlam adımlarla koşmanızı sağlar. Unutmayın ki bu süreç sadece bir evliliği bitirmekle kalmaz, aynı zamanda gelecekteki hayatınızın temellerini de atar. Bu nedenle süreci sabırla, doğru bilgiyle ve mümkünse profesyonel bir hukuki destekle yönetmek, en doğru yaklaşım olacaktır.