Bir akşam yemeği, keyifli bir sohbet ve belki yanında bir kadeh içki... Sosyal hayatın bu keyifli anları, direksiyon başına geçme fikriyle birleştiğinde ciddi bir sorumluluğa dönüşür. Türkiye'de alkollü araç kullanma cezası, trafik güvenliğini sağlamak amacıyla oldukça caydırıcı düzenlemeler içerir. Bu durumla karşı karşıya kalan sürücülerin en çok merak ettiği konular ise yasal alkol promil sınırı, ehliyete el koyma süreci ve bu süreçte sahip oldukları haklardır. Bu yazıda, alkollü araç kullanmanın hukuki boyutlarını, sizi bekleyen süreci ve haklarınızı tüm detaylarıyla, anlaşılır bir dille ele alacağız.
Türkiye'de Yasal Alkol Promil Sınırı Nedir?
Trafik Kanunu'na göre, sürücüler için yasal alkol sınırı, yapılan ölçümde kanlarındaki alkol miktarını ifade eden "promil" değeri üzerinden belirlenir. Bu sınırlar, sürücünün kullandığı aracın türüne göre farklılık gösterir:
- Hususi Araç Sürücüleri İçin: 0.50 promil. Bu değerin üzerindeki sürücüler hakkında yasal işlem başlatılır.
- Ticari Araç ve Kamu Hizmeti Sürücüleri İçin: 0.20 promil. Taksi, dolmuş, otobüs gibi ticari araç şoförleri ile kamu hizmetinde görevli sürücülerin 0.20 promil üzerinde alkollü olarak araç kullanmaları yasaktır.
Unutulmamalıdır ki, alkolün her vücutta farklı etki göstermesi sebebiyle "bir kadeh bir şey yapmaz" düşüncesi yanıltıcı olabilir. En güvenli seçenek, alkol alındıysa kesinlikle direksiyon başına geçmemektir.
Alkollü Araç Kullanma Cezaları (Güncel Bilgiler)
Alkollü araç kullanırken yakalanmanın cezası, bu suçu kaçıncı kez işlediğinize göre kademeli olarak artar. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 48/5 maddesi bu cezaları net bir şekilde düzenlemektedir. Cezalar idari para cezası, ehliyete el koyma ve ceza puanı olarak uygulanır.
Birinci Kez Yakalanma Durumunda
Sürücünün ilk defa yasal sınırın üzerinde alkollü olduğu tespit edilirse:
- İdari para cezası uygulanır.
- Sürücü belgesine 6 ay süreyle el konulur.
- Sürücünün ehliyetine 20 ceza puanı işlenir.
İkinci Kez Yakalanma Durumunda
Aynı suçun son 5 yıl içinde ikinci kez işlenmesi durumunda yaptırımlar ağırlaşır:
- İdari para cezası artırılır.
- Sürücü belgesine 2 yıl süreyle el konulur.
- Bu sürücülerin, ehliyetlerini geri alabilmek için Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlarda "Sürücü Davranışları Geliştirme Eğitimi" (SÜDGE) programına katılmaları zorunludur.
Üç veya Daha Fazla Kez Yakalanma Durumunda
Suçun 5 yıl içinde üç veya daha fazla kez tekrarlanması halinde ise en ağır yaptırımlar devreye girer:
- En yüksek seviyeden idari para cezası verilir.
- Sürücü belgesine 5 yıl süreyle el konulur.
- Sürücünün ehliyetini geri alabilmesi için psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesinden geçmesi ve sürücülüğe engel bir durumunun olmadığının raporla kanıtlanması gerekir.
Güncel para cezası miktarları her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenmektedir. Bu miktarlar hakkında en doğru bilgiyi Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı'nın resmi web sitesinden edinebilirsiniz.
Hukuki Süreç Nasıl İşler ve Haklarınız Nelerdir?
Trafik kontrolü sırasında alkollü olduğunuzdan şüphelenilmesi halinde sizi bir dizi prosedür bekler. Bu süreçte haklarınızı bilmek, olası mağduriyetlerin önüne geçebilir.
Alkol Testi ve Reddetme Hakkı
Polis, alkolmetreyi (nefes ölçer) üflemenizi talep edecektir. Teknik bir cihaz olan alkolmetreyi üflemeyi reddetmek, kanunen hakkınız değildir. Testi yapmayı reddeden sürücüler, en yüksek promil seviyesinden işlem görmüş gibi kabul edilir ve genellikle daha ağır bir idari para cezasına çarptırılırlar; ayrıca ehliyetlerine 2 yıl süreyle el konulur. Eğer alkolmetre sonucuna itiraz etmek isterseniz, en yakın sağlık kuruluşunda kan testi yapılmasını talep etme hakkınız bulunmaktadır. Nihai sonuç kan testi ile belirlenir.
Tutanak Tanzimi ve İtiraz Süreci
İşlem yapıldığında, polis memurları tarafından bir "Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı" düzenlenir. Bu tutanağı dikkatlice okumalı ve varsa itirazlarınızı tutanağa şerh düşerek imzalamalısınız. Cezanın size tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliği'ne bir dilekçe ile itirazda bulunma hakkınız vardır. İtirazınızda, alkolmetre cihazının kalibrasyonunun usulüne uygun yapılmadığı, ölçüm sırasında hata olduğu gibi gerekçeler sunabilirsiniz.
Sonuç
Alkollü araç kullanmak, sadece yüksek para cezaları ve ehliyetinizi kaybetme riski değil, aynı zamanda hem kendi can güvenliğiniz hem de trafikteki diğer insanların can güvenliği için büyük bir tehlike arz eder. Yasal sınırlar ve cezalar, bu tehlikeyi en aza indirmek için vardır. Bu tür bir durumla karşılaşırsanız, sürecin nasıl işlediğini ve yasal haklarınızı bilmek önemlidir. Ancak en doğru ve en güvenli davranış, alkol aldıktan sonra asla direksiyon başına geçmemektir. Unutmayın, hiçbir varış noktası, bir anlık ihmalin yol açabileceği sonuçlardan daha değerli değildir.