Aile, toplumun temel taşı ve bireyler için bir sığınak olması gerekirken, ne yazık ki bazen aile içi şiddet olaylarının yaşandığı bir alan haline gelebiliyor. Fiziksel, psikolojik, cinsel veya ekonomik şiddete maruz kalmak, kimsenin kaderi değildir. Türk aile hukuku, mağdurları korumak için güçlü mekanizmalar sunar. Bu yazıda, aile içi şiddet karşısında sahip olduğunuz hukuki koruma yollarını ve haklarınızı detaylıca ele alarak, bu zorlu süreçte nasıl güvende kalabileceğinizi anlatacağız. Bilinçli adımlar atarak bu döngüyü kırmak mümkündür.
Aile İçi Şiddet Nedir ve Türleri Nelerdir?
Aile içi şiddet denildiğinde akla ilk gelen fiziksel saldırı olsa da, şiddetin kapsamı çok daha geniştir. Şiddet, kişinin bedensel, ruhsal veya ekonomik bütünlüğüne zarar veren her türlü eylemi içerir. Bunu anlamak, yaşadığınız durumun bir şiddet türü olup olmadığını belirlemenize yardımcı olur.
Fiziksel Şiddet
Vurma, itme, tekmeleme, boğmaya çalışma, yaralama veya herhangi bir cisimle saldırma gibi bedensel bütünlüğe yönelik her türlü eylemdir. En görünür şiddet türü olmasına rağmen, genellikle buzdağının sadece görünen kısmıdır.
Psikolojik (Duygusal) Şiddet
Sürekli bağırma, hakaret etme, aşağılama, tehdit etme, kıskançlık yoluyla kontrol kurma, sosyal çevrenizden izole etme gibi eylemleri kapsar. Kişinin özgüvenini ve ruh sağlığını derinden yaralayan, sinsi bir şiddet türüdür.
Ekonomik Şiddet
Kişinin çalışmasına engel olmak veya zorla çalıştırmak, gelirine el koymak, ailenin temel ihtiyaçlarını karşılamamak, kısıtlı harçlık vererek kontrol altında tutmak gibi maddi kaynakların bir baskı aracı olarak kullanılmasıdır.
Cinsel Şiddet
Kişiyi cinsel birlikteliğe zorlamak, cinsel içerikli tacizde bulunmak veya çocukların cinsel istismarı gibi eylemleri içerir. Evlilik içinde dahi eşin rızası olmadan yaşanan cinsel birliktelik, tecavüz suçunu oluşturur.
Hukuki Korumanın Temeli: 6284 Sayılı Kanun
Türkiye'de aile içi şiddetle mücadelenin temelini 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun oluşturur. Bu kanun, sadece kadınları değil, şiddete uğrayan veya uğrama tehlikesi bulunan çocukları, aile bireylerini ve tek taraflı ısrarlı takip mağdurlarını da koruma altına alır. Kanunun amacı, hızlı ve etkili koruma tedbirleri sağlayarak şiddeti başlamadan önlemek veya devam etmesini engellemektir.
Koruyucu ve Önleyici Tedbirler: Neler Talep Edebilirsiniz?
6284 sayılı Kanun, şiddet mağdurlarını korumak ve şiddet uygulayanı engellemek için iki tür tedbir öngörür. Bu tedbirler, durumun aciliyetine göre hâkim, mülki amir (vali/kaymakam) veya kolluk kuvvetleri tarafından verilebilir.
Koruyucu Tedbir Kararları (Mağdura Yönelik)
Bu tedbirler, sizin ve çocuklarınızın güvenliğini sağlamaya odaklanır:
- Size ve çocuklarınıza uygun bir barınma yeri (sığınmaevi) sağlanması.
- Geçici maddi yardım yapılması.
- Psikolojik, mesleki, hukuki ve sosyal alanlarda danışmanlık hizmeti verilmesi.
- Hayati tehlikeniz bulunması halinde geçici koruma altına alınmanız.
- Gerekli görülürse kimlik ve ilgili diğer bilgilerinizin değiştirilmesi.
Önleyici Tedbir Kararları (Şiddet Uygulayana Yönelik)
Bu tedbirler, şiddet uygulayanın size zarar vermesini engellemeyi amaçlar:
- Şiddet uygulayanın ortak konuttan derhal uzaklaştırılması.
- Bulunduğunuz konuta, okula ve iş yerine yaklaşmasının yasaklanması.
- Sizi iletişim araçlarıyla (telefon, sosyal medya vb.) rahatsız etmesinin engellenmesi.
- Varsa silahlarına el konulması.
- Alkol veya uyuşturucu bağımlılığı varsa hastaneye yatırılarak tedavi edilmesinin sağlanması.
Başvuru Süreci: Nereye ve Nasıl Başvurulur?
Koruma talep etmek için illa bir avukatınızın olması gerekmez. Başvurular tamamen ücretsizdir ve herhangi bir harca tabi değildir. En hızlı şekilde şu kurumlara başvurabilirsiniz:
- Aile Mahkemesi: En yakın adliyedeki Aile Mahkemesi'ne bir dilekçe ile başvurabilirsiniz.
- Kolluk Kuvvetleri: Polis merkezleri veya jandarma karakolları başvurunuzu alarak ilgili yerlere iletmekle yükümlüdür.
- Cumhuriyet Başsavcılığı: Savcılıklar da başvuruları kabul eder.
- Valilik ve Kaymakamlıklar: Özellikle barınma yeri gibi koruyucu tedbirler için doğrudan başvurulabilir.
- ŞÖNİM (Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri): Bu merkezler, size hukuki, psikolojik ve sosyal destek sunarak tüm süreci koordine eder.
Ayrıca, acil durumlar için İçişleri Bakanlığı tarafından geliştirilen KADES (Kadın Acil Destek) uygulamasını telefonunuza indirebilirsiniz. Bu kurumlar başvurunuzu hızla değerlendirir ve genellikle aynı gün içinde tedbir kararı alınmasını sağlar. Detaylı bilgi ve destek için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın ilgili sayfalarını inceleyebilirsiniz.
Sonuç
Aile içi şiddet, göz ardı edilemeyecek ciddi bir insan hakları ihlalidir ve bir suçtur. Unutmayın ki, yalnız değilsiniz ve sizi korumak için tasarlanmış güçlü yasal mekanizmalar mevcuttur. 6284 sayılı Kanun ve ilgili kurumlar, mağdurlara güvende olacakları bir yaşam kurma imkânı sunar. Haklarınızı bilmek, bu zorlu yolda atacağınız en önemli adımdır. Sessiz kalmayın, yardım istemekten çekinmeyin ve hukuki koruma kalkanını kullanarak kendiniz ve sevdikleriniz için güvenli bir gelecek inşa edin.